Fotografeer eens enkel in Jpeg

Wat zegt ze nu?

Neem een willekeurig fotografisch vaktijdschrift of boek in handen en je komt het regelmatig tegen: fotografeer altijd in raw. Volg een avondopleiding fotografie en in de eerste les wordt al gezegd: stel de camera in op jpeg en raw want de rawfile is het originele, onbewerkte en grootste bestand dat je camera maakt. 

Ik begrijp best waarom en het is ook echt wel goed advies. In sommige situaties. Ik heb jaren met een Nikoncamera rondgelopen en fotografeerde uitsluitend in raw. Zo had ik volledige controle in de nabewerking en ontwikkelde ik hierin ook een eigen stijl.  Toch gebruik ik het nu nog zelden en ik ben daar zeker geen uitzondering in. Ik zie meer fotografen dit doen. 

Het begon met de aanschaf van een systeemcamera van  Fujifilm . In eerste instantie voor de vermindering van gewicht rond mijn nek. Maar waar Fujifilm vooral om bekend staat, zijn haar filmsimulaties. Fujifilm Velvia, Astia, Classic Chrome, om maar een paar van mijn favorieten te noemen. Je kunt deze filmsimulaties zien als een soort filters. En als jarenlange ontwikkelaar van fotorolletjes heeft Fujifilm absoluut de knowhow.  

Ook mijn eerste Fujifilmcamera, de super kleine XE-3 die ik had aangeschaft voor ‘erbij’, stond ingesteld op jpeg en raw omdat ik dat nu eenmaal zo gewend was. Maar hoe meer ik fotografeerde met deze kleine en super snelle XE-3, en dat was al vlug de volledige tijd, hoe meer het mij opviel dat de jpegs uit deze camera vaak al zo mooi van kleurtoon en contrast waren dat ik er nog weinig voor voelde om de rawfiles te gaan bewerken. Toch bleef ik dat nog een tijd lang doen omdat ik dacht daarmee een betere fotograaf te zijn.  Het voelde een beetje als foetelen om die filmsimulaties te gebruiken.

Tot ik op een bepaald moment mijn koffers klaarmaakte voor een City trip en in mijn camera de voorinstellingen Fine/Raw omzette naar Fine jpeg. Ik weet niet hoe dat jullie vergaat, maar na een vakantie kom ik altijd terug met een bulkload aan snapshots waarvan ik de mooiste 10 overzet naar mijn gsm om iedereen enthousiast mee lastig te vallen op social media. De rest wordt uitgesorteerd  tijdens de kerstvakantie 2 jaar later. Als ik er al tijd voor vind. 

Toen ik na deze vakantie in een kleine 10 minuten tijd mijn foto’s overzette naar de pc, had ik ineens veel minder moeite met sorteren. Alle foto’s die niet aan een bepaalde standaard voldeden volgens mijn fotografisch oog werden genadeloos naar prullenbak verbannen en niet nog jaren in dat mapje mogelijk-nog-bij-te-werken (in raw) bewaard. Gewoon weg ermee. Tot ik een paar mooi overzichtelijke rijen overhield, waarvan ik mijn top 20 in de dagen erna nog wat extra heb bewerkt. Mijn map met vakantiefoto’s was in minder dan een week klaar om in een album te worden gegoten.    

Bij mijn eerste fotografisch uitstapje na deze reis liet ik mijn camera in jpeg staan (Fine) . Niet uit vergeetachtigheid, maar uit volle overtuiging. Noem het een soort bewustwording. Wat is nu mijn hobby? Fotografie of fotobewerking? Waar wil ik de meeste tijd aan spenderen? Ergens op een mooie locatie met de camera of achter mijn beeldscherm? En als jij bij deze vragen denkt ‘fotobewerking en achter mijn scherm’, ook even goeie vrienden. Blijf dan zeker in raw fotograferen. Maar voor mij gaat dat niet op.

Ik begon mij serieus vragen te stellen bij het advies om altijd in de grootst mogelijke optie te fotograferen. Omdat het nu eenmaal kan. Is dat een belangrijk argument? Is het niet zoiets als met de auto naar de bakker rijden 500m verderop? Veel mensen doen dat ook omdat het nu eenmaal kan, maar is het niet ergens een beetje over de top?

Lees dat boekje dat je erbij krijgt..

Wanneer ik nu een foto maak, weet ik dat die foto goed moet zijn, zeker qua licht. Alles wat in de schaduw valt of enigszins overbelicht is, valt niet meer op te halen in de nabewerking. Ik zeg niet dat het totaal niet kan, maar de mogelijkheden zijn beperkter bij een jpeg. Dus zit er weinig anders op dan op locatie heel gefocust te werken, mijn tijd te nemen en goed mijn histogram, liveview, witbalans en lichtmeter in de gaten te houden. Als ik de foto verknal, dan is dat is dat zo. Dan verdwijnt dat thuis in de prullenbak en probeer ik te achterhalen wat ik fout deed en hoe ik dat in het vervolg kan voorkomen. 

Ik heb het gevoel dat ik door deze verandering van aanpak een betere fotograaf ben geworden. Ik durf zelfs te zeggen dat ik hierdoor ook weer meer plezier heb gekregen in mijn hobby.  Ik ben meer gefocust tijdens het fotograferen en dat werkt prettig. Het creatieve proces van het maken van een foto, met sfeer die ik voor ogen heb, gebeurt al op locatie. Hoe beter het me lukt, hoe meer nabewerking gereduceerd wordt tot wat finetunen. Kleine aanpassingen om het geheel nog wat meer of minder kleur of contrast te geven. Daar hoef ik echt geen uren meer voor achter het scherm te zitten.

Een ander bijkomend voordeel is dat  het toestel veel sneller is nu en ik veel langer met dezelfde batterij en SD kaart kan werken. Ook de externe harde schijf en pc werken sneller en hebben nu ruimte voor meer verschillende foto’s zonder al die zware rawfiles. 

Die camera om je nek is in feite al een multifunctionele kleine computer met waanzinnig veel mogelijkheden in body. En laat ons eerlijk zijn daar hebben we ook een flink bedrag voor betaald.  De tijd die ik anders spendeerde achter de pc, gebruik ik nu voor het lezen van de manual van mijn camera (RYFM) of voor het kijken naar youtube filmpjes over alle mogelijke instellingen van mijn fujifilm camera(s). Want, zoals je ondertussen al zult begrijpen, ben ik volledig overgestapt op de systeemcamera’s van dat merk.  

Leer je camera kennen. Weet wat voor fantastische dingen het kan doen in bepaalde situaties en waar zijn limieten zijn.  Maak snelknoppen voor je meest gebruikte instellingen. Iedereen heeft zijn favorieten en vrijwel elk modern toestel biedt die mogelijkheid. Zo speel ik zelf regelmatig met de witbalans, hooglichten en schaduwtinten. En ik doe dat al tijdens het maken van mijn foto’s.  

Laat het los

Er zijn situaties waarbij je snel moet werken in misschien beperkte lichtomstandigheden en dan is een backup praktisch. Zo heb ik wel een knop ingesteld in mijn snelmenu waarmee ik direct kan overschakelen naar Raw indien gewenst.  En daar heb ik af en toe toch wel dankbaar gebruik van gemaakt, zoals laatst bij een boekpresentatie in een donkere cinemazaal. Het werd mij al snel duidelijk dat ik bij deze foto’s toch een ander in de nabewerking zou moeten bijlichten.  En dan gaat het belang van de klant even voor op mijn artistieke vrijheden.  

Ik hoef dus niet overal en altijd van alle foto’s die ik maak een raw file achter de hand te houden. Misschien komen we hiermee ook wel op het meest belangrijke punt. Heb vertrouwen in je eigen fotografische vaardigheden. Durf die backup los te laten en ontwikkel je eigen stijl als fotograaf ter plaatste, met de camera in de hand. Niet thuis achter de pc. Het is in feite hetzelfde creatieve proces, maar dan met andere tools. 

Klinkt absurd? Probeer het eens een keertje. Een weekje, of op vakantie (zodra we dat weer mogen). Of een keer op een vrije dag, tijdens eens wandeling. En laat mij zeker weten hoe je dit ervaart.